Οι αναφορές των σημερινών Ελλήνων στους αρχαίους Έλληνες είναι συνεχείς και συνήθως γίνονται με θαυμασμό για την πνευματική τους καλλιέργεια και τα σπουδαία επιτεύγματα στις τέχνες, τα μαθηματικά, το θέατρο και τον αθλητισμό. Λογικό.

Όταν είσαι απογοητευμένος από το θλιβερό παρόν σου, ψάχνεις μερικές σταγόνες περηφάνιας στο (πολύ) μακρινό παρελθόν. Μήπως όμως κάτι μας έχει ξεφύγει, εδώ και δεκαετίες, για τον τρόπο που διασκέδαζαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και έχουμε επικεντρωθεί στις φιλοσοφικές συζητήσεις και την οινοποσία;

Τι μας ξέφυγε; Οι γνώστες της μακρόχρονης ιστορίας της κάνναβης ήδη χαμογελάνε διαβάζοντας τις παραπάνω γραμμές. Το ίδιο και όσοι αρέσκονται να μελετούν την πλούσια αρχαία ελληνική ιστορία χωρίς προκαταλήψεις και χωρίς να διαλέγουν τα κομμάτια της ιστορίας που τους αρέσουν. Είναι γνωστό ότι ο Ηρόδοτος, που θεωρείται ο θεμελιωτής της επιστήμης της ιστορίας, έχει καταγράψει με λεπτομέρειες την τελετουργική χρήση του φυτού από τους Σκύθες. Ο Έλληνας ιστορικός (περίπου στο 450 π.Χ.) περιγράφει τον τρόπο που είχαν επιλέξει για να χρησιμοποιούν τις ευφορικές ιδιότητες της κάνναβης:

“Υπήρχεν παρ’ αυτοίς και έτερον δένδρον, το οποίο φέρει περίεργον είδος καρπών. Ούτοι συναθροίζονται καθ’ ομάδας και ανάπτουν πυράν και τοποθετούνται περί αυτήν. Και τότε ρίπτουν εις την πυράν εξ εκείνου του καρπού και όταν οσφραίνονται τον καιόμενον καρπόν μεθύσκονται εκ της οσμής…”

Μπορεί σύμφωνα με τους ειδικούς κάποιες ιστορίες του να ήταν ευφάνταστες και άλλες ανακριβείς, αλλά ας σκεφτούμε το εξής απλό πράγμα: Θα έμπαινε στον κόπο ένας ιστορικός να περιγράψει μία τέτοια τελετουργία αν δεν ήταν ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας μίας τόσο εντυπωσιακής εικόνας; Ο Ηρόδοτος δεν είναι ο μόνος που μιλάει για αυτό το θαυματουργό καπνό. Η κάνναβη χρησιμοποιείται στην αρχαία Ελλάδα από τον 5ο αιώνα π.Χ. και αυτό επιβεβαιώνεται όχι μόνο από τις μαρτυρίες και τα συγγράμματα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, αλλά και από τα ευρήματα. Σε τάφους της Βόρειας Ελλάδας, έχει βρεθεί σχοινί κάνναβης που χρονολογείται από το 200 π.Χ.

Οι αναφορές στο παρελθόν μπορεί να σε οδηγήσουν σε τεράστια λάθη γιατί, όσο διαβασμένος και αν είσαι πάνω στο θέμα, μιλάς για μία ιστορία που συνέβη χιλιάδες χρόνια πριν από σένα. Ας το ξεκαθαρίσω λοιπόν για να μην έχουμε παρεξηγήσεις: Δεν υποστηρίζω ότι η κάνναβη ήταν τόσο διαδεδομένη στην αρχαία Ελλάδα όσο, για παράδειγμα, η οινοποσία που αποτελούσε το κυριότερο μέρος των πασίγνωστων συμποσίων. Αν συνδυάσουμε όμως τις αναφορές του Ηροδότου στον “περίεργο καρπό” που όσοι τον ευφραίνονται όταν καίγεται “μεθύσκονται εκ της οσμής”, με τη ροπή που είχαν στις σεξουαλικές και πνευματικές απολαύσεις τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι η κάνναβη ήταν μέρος της προοδευτικής κουλτούρας τους.

Άραγε είναι τόσο μακρινή αυτή η υπόθεση; Ίσως και να είναι. Την απάντηση θα μας τη δώσει ο συνδυασμός των περιορισμένων γνώσεων που έχουμε για αυτή την εποχή με τα στοιχεία που έχουν κάνει τόσο διαδεδομένη τη χρήση της κάνναβης από το ανθρώπινο είδος:

-) Η κάνναβη βοηθάει στις φιλοσοφικές κουβέντες που τόσο λάτρευαν οι αρχαίοι Έλληνες, κουβέντες που συχνά ξεκινούσαν από το πρωί και τελείωναν το βράδυ.

-) Μετά το δείπνο, που δεν κρατούσε πολύ, όσοι συμμετείχαν στα συμπόσια έπιναν κρασί, έκαναν σπονδές στους Θεούς τους και έκαιγαν λιβάνι.

-) Το επόμενο στάδιο ήταν οι ψαλμωδίες με συνοδεία μουσικής (συνήθως αυλών) και μετά ξεκινούσε η οινοποσία.

Ας μείνουμε λίγο στην αναφορά για το λιβάνι γιατί έχει ενδιαφέρον. Ξέρουμε ότι το λιβάνι χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες, είναι αντιφλεγμονώδες και μπορεί να φανεί χρήσιμο για τη θεραπεία διάφορων παθήσεων. Επίσης, το κάψιμο του λιβανιού βοηθάει στην πνευματική ανάταση και είναι μέρος κοινωνικών και θρησκευτικών τελετών εδώ και χιλιετίες. Επιπλέον, η οξική θυμιαμίνη, ένα συστατικό του λιβανιού, έχει αγχολυτικές και αντικαταθλιπτικές επιδράσεις. Εκτός από το λιβάνι, ξέρουμε κάτι άλλο που να είναι αντιφλεγμονώδες, να βοηθάει στη θεραπεία διάφορων παθήσεων, να προσφέρει πνευματική ανάταση και να έχει αγχολυτικές και αντικαταθλιπτικές επιδράσεις;

Ναι, ξέρουμε. Είναι η κάνναβη και οι αρχαίοι Έλληνες πιθανότατα τη χρησιμοποιούσαν και απολαμβάνανε τη συντροφιά της…